Kluczowe czynniki wpływające na gojenie ran

Rana zaczyna się goić już w momencie jej powstania. Czy zawsze dzieje się to szybko i bez problemu? Niestety nie! Do sprawnego i prawidłowego gojenia potrzeba odpowiedniej ilości składników odżywczych regularnie dostarczanych z pożywieniem. Dowiedz się, jakich produktów nie może zabraknąć w codziennym jadłospisie, by niegojące się rany zniknęły.

To, co jemy ma ogromny wpływ na nasze samopoczucie i zdrowie. Nie zawsze o tym pamiętamy, ponieważ korzystne działanie żywności nie jest widoczne błyskawicznie po jej spożyciu. Jednak mimo to, nie da się zaprzeczyć, że to jak jesteśmy odżywieni zawsze oddziałuje na nasze funkcjonowanie. Nie inaczej jest w przypadku gojenia ran. Osoba, która nie dostarcza sobie z codziennym pożywieniem odpowiedniej ilości składników odżywczych, nie dysponuje materiałem, z którego mogłaby odbudować zniszczoną tkankę, co w konsekwencji powoduje, że mogą pojawić się u niej trudno gojące się rany. Jest to zwłaszcza widoczne u osób szczególnie narażonych na niegojące się rany, czyli osób starszych, z otyłością, z cukrzycą, z niedoborami odporności, z chorobami nerek i wątroby, a także palących czy poddawanych radioterapii. Ponadto, w przypadku ran pooperacyjnych czynnikiem predysponującym jest także wydłużony czas zabiegu i lokalizacja rany czy obecność infekcji. Jednym słowem w każdej sytuacji warto przyjrzeć się swojemu jadłospisowi, by zapobiec lub pożegnać trudno gojące się rany.

Białko jest jak cegła

Nie zbudujemy domu bez cegieł, a rana nie zagoi się bez odpowiedniej ilości białka dostarczonego z codziennymi posiłkami. Jest ono niezbędne z wielu powodów w tym procesie, a dwa kluczowe to fakt, że stanowi materiał budulcowy tkanek, a także jest konieczne do pracy układu odpornościowego. Z tego powodu w jadłospisie mającym pomóc w walce, gdzie przeciwnikiem są niegojące się rany, nie może zabraknąć produktów spożywczych bogatych właśnie w białko. Szczególnie cenne są jaja, chude mięso, chude ryby, a także mleko i produkty mleczne. Nie zapominajmy też o roślinnych źródłach białka, takich jak soja, ciecierzyca, soczewica, nasiona grochu i fasoli czy kasze, migdały i orzechy. Oczywiście, nasiona roślin strączkowych uwzględniamy w jadłospisie, jeśli nie powodują problemów trawiennych i są dobrze tolerowane. Jeśli którakolwiek grupa produktów powoduje alergie również eliminujemy ją z menu.

Sama cegła nie wystarczy

Jak wiemy z samej cegły nie postawimy niczego stabilnego. Do tego celu potrzebujemy odpowiedniego spoiwa. Tak można wyobrazić sobie rolę witamin i składników mineralnych w procesie gojenia. Bardzo istotna jest witamina C, która jest niezbędna do wytworzenia kolagenu, odpowiedzialnego za elastyczność skóry. Ponadto, przy okazji wspiera ona układ odpornościowy [1].  W żywności znajdziemy ją w pomidorach, czerwonej papryce, natce pietruszki, kiszonej kapuście, truskawkach, czarnej porzeczce, a także owocach cytrusowych. Oleje roślinne i orzechy z kolei pomogą w dostarczeniu witaminy E, która pełni w naszym organizmie rolę przeciwutleniacza [2]. Niezbędny w procesie regeneracji skóry jest także cynk obecny, m.in. w orzechach, mięsie i produktach pełnoziarnistych [3]. Obok witamin i składników mineralnych warto pamiętać również o wysokiej jakości tłuszczach, ponieważ mają one działanie przeciwzapalne[4]. Ich dobrym źródłem są tłuste ryby, oleje roślinne, jak lniany i rzepakowy, oliwa z oliwek i orzechy.

Żywienie medyczne a gojenie ran

Wielu chirurgów i lekarzy innych specjalizacji podkreśla, jak ważne, obok prowadzenia zbilansowanej diety, jest zastosowanie dodatkowego wsparcia żywieniowego w postaci żywności medycznej u pacjentów w okresie okołooperacyjnym czy posiadających niegojące się rany, jak np. odleżyny. Wszystko, dlatego, że żywność tego typu, w małej objętości nieprzekraczającej 1 szklanki, zawiera zbliżoną ilość białka jak 100 g piersi z kurczaka. Dodatkowo, np. Impact Oral dostarcza specjalnych immunoskładników, a także niezbędnych witamin i składników mineralnych w takiej ilości, że może być nawet jedynym źródłem pożywienia. Warto z tego powodu po operacji porozmawiać o zastosowaniu żywienia medycznego z lekarzem prowadzącym, który, jeśli będzie konieczne, wskaże odpowiedni preparat.

Żywność specjalnego przeznaczenia medycznego. Stosować pod kontrolą lekarza. Impact Oral: Do postępowania dietetycznego w stanach niedożywienia lub ryzyku niedożywienia u pacjentów chirurgicznych w okresie okołooperacyjnym.


[1] Pullar JM, Carr AC, Vissers MCM. The Roles of Vitamin C in Skin Health. Nutrients. 2017;9(8):866. Published 2017 Aug 12. doi:10.3390/nu9080866

[2] Hobson R. Vitamin E and wound healing: an evidence-based review. Int Wound J. 2016;13(3):331-5. doi: 10.1111/iwj.12295.

[3] Lin PH, Sermersheim M, Li H, Lee PHU, Steinberg SM, Ma J. Zinc in Wound Healing Modulation. Nutrients. 2017;10(1):16. Published 2017 Dec 24. doi:10.3390/nu10010016

[4] Alexander JW, Supp DM. Role of Arginine and Omega-3 Fatty Acids in Wound Healing and Infection. Adv Wound Care (New Rochelle). 2014;3(11):682–690. doi:10.1089/wound.2013.0469