Na zwyrodnienie stawów jeszcze niedawno chorowali ludzie starsi. Obecnie coraz częściej choroba dotyczy młodszych pacjentów. Choroba zwyrodnieniowa stawów jest przewlekła i nieodwracalna. Spowodowana jest postępującą degradacją chrząstki stawowej w połączeniu z niedostateczną jej odbudową. Zwyrodnienie stawów jest efektem starzenia się struktury stawu oraz procesów biochemicznych zachodzących w kościach i stawach.
Przyczyny zwyrodnieniowej choroby stawów
Bezpośrednią przyczyną choroby są zaburzenia procesów syntezy białek, będących budulcem chrząstek stawowych razem z kolagenem. Degradacja dotyczy także warstwy podchrzęstnej i macierzy otaczającej komórki chrząstki. Stopniowo postępuje pękanie, powstają szczeliny w chrząstce stawowej, która ulega ścieraniu, odsłonięte powierzchnie stawowe stają się szorstkie. Powstają zapalenia maźi stawowej i zwłóknienia torebki stawowej. Narastają bóle. Czynniki sprzyjające zachorowalności to wiek, starzenie narządów ruchu, otyłość, niektóre rodzaje aktywności fizycznej, odmrożenia, zakażenia, przeciążenia, uszkodzenia mechaniczne, choroby przewlekłe, cukrzyca i inne choroby zwyrodnieniowe stawów (zobacz więcej: https://carolina.pl/klinika-ortopedii-i-traumatologii/kolano-3/zwyrodnienia-stawu/).
Objawy zwyrodnienia stawów
Podstawowym objawem choroby jest głęboki, tępy ból wzrastający podczas aktywności fizycznej lub w reakcji na zmiany pogody. Po okresie bezczynności (rano) obserwujemy sztywność stawów. Ruchomość stawu jest ograniczona, pojawiają się zaniki, skurcze mięśni, ograniczające ruchomość stawu. Objawy zwyrodnieniowe są charakterystyczne dla poszczególnych „grup” stawów.
- Objawy zwyrodnienia stawów rąk to występowanie guzków Heberdena i Boucharda na palcach.
- Objawy zwyrodnienia stawu biodrowego to ból promieniujący do uda i pachwiny, brak ruchomości.
- Objawy zwyrodnienia stawu kolanowego to ból, sztywność, szpotawość i ograniczenie ruchomości.
- Objawy zwyrodnienia stawów stóp to paluch sztywny i paluch koślawy.
- Zwyrodnienie stawów kręgosłupa to choroba cywilizacyjna. Narośla i uciski na nerwy powodują bóle w obrębie stawów obwodowych, bóle kręgosłupa, sztywność oraz objawy neurologiczne.
Diagnostyka zwyrodnienia stawów
Dolegliwości bólowe są ostatnim sygnałem żeby szukać pomocy u lekarza ortopedy lub specjalisty rehabilitacji medycznej. Ogólnie, diagnozę wydaje lekarz po zbadaniu pacjenta. Badania obrazowe jak RTG, badanie tomograficzne i rezonans magnetyczny pokazują obraz zmian w chorych stawach.
W razie podejrzenia wysięku stawowego należy wykonać scyntygrafię lub artroskopię. Jeśli jest taka potrzeba wykonuje się badania laboratoryjne z krwi.
Jak leczyć chorobę zwyrodnieniową stawów
Leczenie niefarmakologiczne pozwalające zmniejszyć skutki choroby to: kontrola wagi ciała, fizjoterapia, termoterapia, wkładki ortopedyczne itd.
Leczenie farmakologiczne polega głównie na złagodzeniu bólu przez środki przeciwbólowe i jak paracetamol i niesteroidowe leki przeciwzapalne (np. ibufen). Przy dokuczliwych bólach podaje się poprzez punkcję steryd działanie którego łagodzi bóle na dłuższy czas.
Najpopularniejszą metodą chirurgiczną jest endoprotezoplastyka, polegająca na wszczepieniu sztucznego stawu lub jego części. Szybki postęp nauki w tej dziedzinie pozwala mieć nadzieje, że wkrótce metody ortopedyczno-genetyczne wejdą do bieżącej praktyki medycznej.
