W dzisiejszych czasach choroby układu krążenia są najczęstszą przyczyną zgonów w Polsce, jak również w innych krajach wysokorozwiniętych. Obok chorób nowotworowych, choroby układu krążenia stanowią największe zagrożenie dla zdrowia i życia. Z badań wynika, iż w naszym kraju przyczyniają się aż do ponad połowy zgonów. Porównując wskaźniki umieralności z powodu choroby niedokrwiennej serca w Polsce są nawet trzykrotnie wyższe, niż w krajach „starej” Unii Europejskiej.

W większości przypadków przyczyną chorób układu krążenia jest miażdżyca. Jest to choroba tętnic, która prowadzi do zwężenia ich światła. U osób, u których rozwija się miażdżyca, w ścianie naczyń wieńcowych oraz ścianach innych tętnic tworzą się blaszki miażdżycowe. Wyrastają ze ścian tętnic, prowadzą do zwężenia światła naczyń i zmniejszają dopływ krwi do serca, co skutkuje niedotlenieniem.

Profilaktyka miażdżycy

Jak powszechnie wiadomo, lepiej zapobiegać niż leczyć, a więc co należy zrobić aby zapobiec miażdżycy? Najważniejszy w tym przypadku jest styl życia. Postawa prozdrowotna, czyli wykluczenie czynników ryzyka – między innymi palenia tytoniu, picia alkoholu i wprowadzenie odpowiedniej diety, znacznie zmniejszają występowanie miażdżycy.

Już wiele lat temu udowodniono, iż skład diety, a szczególnie rodzaj i ilość zawartych kwasów tłuszczowych wpływa na rzadsze występowanie chorób wieńcowych. Właściwy dobór tłuszczów do gotowania czy innej obróbki kulinarnej ma decydujący wpływ na rozwój blaszek miażdżycowych. Niektóre składniki przyczyniają się do zmniejszenia frakcji LDL, czyli jednego z główniejszych czynników ryzyka chorób miażdżycowych, inne zaś powodują zmniejszenie złego cholesterolu.

Zapobieganie chorobie miażdżycowej opiera się głównie na diecie hipolipemicznej. Zaleca się ograniczenie spożywania cholesterolu i tłuszczów zwierzęcych, ważne jest natomiast zwiększenie spożycia błonnika pokarmowego, witamin, tłuszczów i białek roślinnych a także substancji o działaniu antyoksydacyjnym. Wymaga to trwałej zmiany nawyków żywieniowych i stosowania odpowiednich produktów spożywczych. Wskazane są produkty o obniżonej zawartości cholesterolu, wzbogacone w kwasy tłuszczowe n-3, fitosterole, a także produkty spożywcze o charakterze pre- i probiotyków.

Produkty zalecane w profilaktyce miażdżycy

Jest wiele produktów których spożywanie przynosi naszemu organizmowi wiele dobroci. Każdy produkt zawiera jednak inne substancje, które wpływają na różne części naszego ciała. Mówiąc o produktach które mają działanie przeciwmiażdżycowe będą to czerwone wino, tłuste ryby morskie (ze względu na dużą zawartość kwasów omega- 3), gorzka czekolada i czosnek. Jednak największe korzyści przynoszą: 

Aronia – w jej owocach znajdują się składniki o właściwościach antyoksydacyjnych, takie jak: antocyjany, flawonole, fenolokwasy i garbniki, ale także witaminy oraz składniki mineralne. Najważniejszym składnikiem owoców aronii są polifenole. Odpowiedzialne są za większość korzystnych dla zdrowia właściwości, a ich zawartość zależy od odmiany, warunków uprawy oraz pory zbiorów. Antocyjany, które są składnikiem owoców aronii czarnoowocowej wywierają korzystny wpływ na układ krążenia. Mają one zdolności uszczelniające naczynia krwionośne, a także nadają naczyniom włosowatym elastyczność oraz prawidłową przepuszczalność. To jakie efekty przyniesie spożywanie antocyjanów, zależy od wielkości dawki. Powinna ona wynosić od 300- 600 mg/ dobę.

Zielona herbata –  zawiera związki polifenolowe z grupy flawonoli oraz kwasy flawonolowe. Większość stanowią flawonole powszechnie znane jako katechiny. Są one głównym składnikiem zielonej herbaty. Udowodniono, iż katechiny zielonej herbaty wpływają na poszczególne czynniki ryzyka i obniżają ryzyko miażdżycy. Działają przeciwzapalnie, anty zakrzepowo oraz przeciwutleniająco. Ponadto zielona herbata przyczynia się do zmniejszenia utlenienia LDL, co działa przeciwmiażdżycowo.

Błonnik – znajduje się tylko w żywności roślinnej, a jego wpływ na organizm jest wieloraki. W przypadku miażdżycy odgrywa ważną rolę. Błonnik rozpuszczalny w wodzie, czyli pektyna – hamuje wchłanianie cholesterolu w jelitach, zwiększa jego produkcję w wątrobie, a co za tym idzie, obniża stężenie cholesterolu we krwi. Ponadto prowadzi do szybszego wydalania cholesterolu z kałem. Błonnik nierozpuszczalny natomiast działa jak „szczotka”. Usuwa z jelit toksyczne produkty przemiany materii oraz nadmiar tłuszczu, ponadto opóźnia wchłanianie triglicerydów i zwiększa wydalanie tłuszczów ze stolcem. Błonnik dodatkowo ogranicza apetyt, dzięki temu iż wchłania dużą ilość wody i pęcznieje w żołądku, co daje z kolei uczucie sytości. Pozwala to na utrzymanie prawidłowej masy ciała, która jest bardzo istotnym elementem w profilaktyce miażdżycy.

Pomidory – ze względu na dużą ilość likopenu, który jest jednym z najbardziej znanych przeciwutleniaczy, również działają profilaktycznie. Likopen rozpuszcza się w tłuszczach i chroni nienasycone kwasy tłuszczowe przed utlenianiem. Główny mechanizm przeciwmiażdżycowy polega na tym, iż likopen zapobiega utlenianiu frakcji LDL, czyli złego cholesterolu i obniża ogólny poziom cholesterolu. Likopen występuje w pomidorach i ich przetworach, ale także możemy znaleźć go w czerwonej papryce i grapefruitach. Największe stężenie likopenu zawiera jednak owoc Gac- tropikalna roślina z południowej Azji.

Podsumowanie:

Reasumując, w profilaktyce chorób miażdżycowych najważniejsza jest zmiana nawyków żywieniowych oraz styl życia. Obok aktywności fizycznej, zdrowa i odpowiednio zbilansowana dieta to klucz do sukcesu. Przy chorobach układu krążenia zalecana jest dieta śródziemnomorska, która opiera się na zasadach prawidłowego żywienia. Zalecane są ryby i oleje roślinne, m.in. olej rzepakowy, słonecznikowy, sojowy czy oliwa z oliwek. Dieta powinna być bogata w różnego rodzaju zioła i przyprawy, świeże owoce i warzywa. Ważne jest, aby spożywać produkty pełnoziarniste, należy ograniczyć sól i tłuste mięsa. Jak już wspomniano, łatwiej jest zapobiegać, niż leczyć więc jeśli znajdujesz się w grupie ryzyka zachorowalności na miażdżycę, musisz zmienić styl życia oraz sposób odżywiania. Warto jest zasięgnąć rady specjalisty – w tym przypadku dietetyka, który z pewnością ułoży indywidualny i zbilansowany jadłospis. Bardzo przydatnym rozwiązaniem jest platforma Kcalmar.com, na której łatwo znaleźć można specjalistę z zakresu odżywiania. Wystarczy wpisać miasto i pokazują się wszyscy dietetycy z danego regionu. Dodatkowo widoczny jest opis dietetyka, specjalizacje oraz opinie wystawione przez wcześniejszych pacjentów. Ponadto dietetyk stworzy zbilansowany jadłospis, który będzie można odebrać za pomocą aplikacji Kcalmar.pro. Jest to na pewno wygodne rozwiązanie, ponieważ dzięki temu dietę będziesz miał zawsze przy sobie.