Dieta bezglutenowa to specjalny sposób żywienia zalecany osobom, u których po spożyciu produktów zawierających gluten pojawiają się dolegliwości w postaci biegunek, bólu brzucha, wzdęć czy zmian skórnych. Stosowanie diety bezglutenowej w takich wypadkach pozwala pozbyć się tych przykrych objawów.
Z tekstu dowiesz się:
- kto powinien stosować dietę bezglutenową,
- jakie są zalety diety bezglutenowej,
- po jakie produkty można sięgać bez obaw.
Gluten to białko występujące w większości gatunków zbóż, m.in. w pszenicy, życie, owsie oraz jęczmieniu. Dzięki jego właściwościom przygotowywane z nich ciasto ma kleistą konsystencję i daje się łatwo formować.
Dieta bezglutenowa – dla kogo?
Wiele osób po spożyciu produktów zawierających gluten zauważa u siebie dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Ich etiologia nie jest do końca poznana – przypuszcza się, że ich występowanie może być uzależnione od czynników genetycznych, immunologicznych, środowiskowych czy metabolicznych. Wyróżnia się kilka stanów chorobowych wywoływanych przez gluten:
- alergia na gluten – występująca głównie u dzieci i dająca zazwyczaj objawy skórne, a rzadziej objawy ze strony układu pokarmowego,
- choroba Dűhringa– choroba skórna spowodowana nietolerancją glutenu; objawia się występowaniem charakterystycznych grudek i pęcherzy, głównie na łokciach i kolanach,
- nadwrażliwość na gluten – diagnozowana u osób, u których nie stwierdzono występowania we krwi typowych dla alergii na gluten przeciwciał tTG i EmA oraz charakterystycznego dla celiakii zaniku kosmków jelitowych,
- celiakia – zwana też chorobą trzewną; w jej przebiegu niszczeją kosmki jelitowe, co ogranicza wchłanianie substancji odżywczych z pokarmu.
Stosowanie diety bezglutenowej jest wskazane jedynie u osób, u których stwierdza się jeden z powyższych stanów chorobowych. Jeśli żaden z nich nie występuje, nie ma podstaw do wyłączania z jadłospisu produktów zawierających gluten.
Dieta bezglutenowa – zalety
Stany chorobowe wywoływane spożywaniem glutenu – w zależności od rodzaju, stopnia zaawansowania, a także indywidualnych predyspozycji człowieka – mogą się objawiać w różny sposób. U niektórych pacjentów pojawiają się wodniste lub tłuszczowe biegunki, następuje spadek masy ciała, występują także bóle brzucha i wzdęcia. Postaci skórne schorzeń objawiają się występowaniem na różnych partiach ciała swędzących zmian – pęcherzy, plam czy rumienia. Zaburzenia wchłaniania substancji odżywczych spowodowane celiakią mogą dawać poważne powikłania w postaci niedokrwistości, bólów kostno-stawowych, zwiększonego ryzyka załamań kości czy zaburzeń pracy wątroby.
Stosowanie diety bezglutenowej pozwala się pozbyć wszystkich tych dolegliwości oraz wspiera leczenie powikłań. W przebiegu celiakii często zalecana jest także ogólna dieta lekkostrawna, która chroni jelito cienkie oraz wspiera jego regenerację.
Produkty bezglutenowe – co można jeść bez obaw?
Dieta bezglutenowa polega na całkowitym wyeliminowaniu z jadłospisu wszystkich produktów zawierających pszenicę, żyto, jęczmień, pszenżyto oraz orkisz. Bezpiecznymi zamiennikami są dla nich m.in. ryż, kukurydza, gryka, proso, tapioka czy amarantus.
Przykładowe produkty bezglutenowe, które można jeść bez obaw, to m.in.: makaron ryżowy, pieczywo bezglutenowe, płatki kukurydziane, kasze gryczana i jaglana, mąka ryżowa, sojowa, ziemniaczana i z prosa. W diecie wskazane są wszelkie produkty mleczne (należy jednak zwrócić uwagę, czy nie zawierają zagęstnika w postaci skrobi pszennej), tłuszcze pochodzenie roślinnego, wszystkie warzywa i owoce, mięsa i wędliny (również bez skrobi pszennej), a także miód, budynie na mące ziemniaczanej, gorzka czekolada, orzechy, kawa naturalna i rozpuszczalna, kakao, herbata oraz soki owocowe.
Warto pamiętać, że diety bezglutenowej należy przestrzegać przez całe życie. W innym przypadku może dojść do nawrotu przykrych objawów oraz rozwoju niebezpiecznych powikłań.
Źródła:
https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/jelitocienkie/54362,celiakia
https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/view/44503/35454
https://phmd.pl/api/files/view/356024.pdf
http://www.jchc.eu/numery/2015_1/201514.pdf